چه کسانی به دستگاه اکسیژن ساز نیاز دارند؟

همان‌طور که می‌دانیم هوا به طور عمده از دو گاز نیتروژن با حجم ۷۸ درصد و اکسیژن با حجم ۲۱ درصد تشکیل شده است. در هنگام تنفس اکسیژن هوا توسط ریه‌ها جذب می‌شود و وارد جریان خون می‌شود. به دلیل بروز بعضی از بیماری‌ها که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد عده‌ای از افراد نمی‌توانند هنگام تنفس اکسیژن کافی از هوا دریافت کنند و دچار تنگی نفس، سرفه، بی‌قراری، بی‌خوابی و مشکلات دیگر می‌شوند. در چنین مواردی پزشک ممکن است برای بیمار درمان با اکسیژن توسط دستگاه اکسیژن ساز را تجویز کند. با استفاده از این تکنیک درمانی، بیمار سطح انرژی بالاتر، خواب راحت‌تر و زندگی بهتری را تجربه می‌کند. در این نوشته درباره دستگاه اکسیژن ساز و کاربرد آن صحبت خواهیم کرد.

از جمله بیماری‌هایی که مانع از رسیدن اکسیژن به ریه‌ها می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD): بیماری‌هایی مانند برونشیت مزمن، برونشکتازی، آمفیزم و آسم در این گروه قرار می‌گیرند. در این بیماری‌ها معمولا سه عارضه برای بیمار پیش می‌آید:

1. ترشح بیش از حد موکوس در راه هوایی
2. افزایش اندازه راه‌های هوای، تخریب دیواره آلوئول‌ها،
3. تنگی راه‌های تنفسی.

برای این بیماران، بسته به تشخیص پزشک، درمان دارویی، اکسیژن تراپی، فیزیوتراپی و توانبخشی و … تجویز می‌شود.

• ذات الریه (پنومونی): این بیماری که عفونت ریه یا نمونیا (Pneumonia) نیز نامیده می‌شود، در اثر ویروس، باکتری و یا قارچ ایجاد می‌شود و بسته به افراد می‌تواند خفیف و یا بسیار شدید باشد. این بیماری در تمام گروه‌های سنی ممکن است رخ دهد و در صورت تداوم اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. زمانی که شخص به بیماری ذات الریه مبتلا می‌شود، ریه‌های او دچار التهاب می‌شوند. در نتیجه این التهاب کیسه‌های هوایی ریه کوچک شده و با چرک و خلط پر می‌شوند. بیمار در اثر ذات الریه دچار تنگی نفس، سرفه مکرر، درد در قفسه سینه، احساس خستگی و کوفتگی، تب بالا می‌شود که نباید با سرماخوردگی اشتباه شود.
• آسم(Asthma): این بیماری، یک بیماری مزمن تنفسی است که در آن دیواره‌های داخلی مجرای تنفسی (برونش) به برخی مواد حساسیت پیدا می‌کنند و متورم می‌شوند. این تورم باعث محدود شدن راه‌های هوایی و ایجاد احساس نفس تنگی در بیمار می‌شود. آسم می‌تواند در انواع خفیف، متوسط یا شدید ظاهر شود. در موارد حاد، تورم ناشی از آسم ممکن است تا قطع کامل رسیدن اکسیژن به بیمار پیش رود و منجر به مرگ وی شود. در آغاز حمله آسم، اکسیژن وارد بدن می‌شود، اما خروج CO2 از بدن با مشکل روبرو می‌شود. از علائم آسم می‌توان به سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس و خستگی اشاره کرد.
• دیسپلازی ریوی(Bronchopulmonary dysplasia(BPD: در نوزادانی که زودتر از موعد مقرر به دنیا می‌آیند و یا اصطلاحا نارس هستند، ریه به اندازه نرمال رشد نمی‌کند و نوزاد دچار مشکل تنفسی می‌شود که دیسپلازی ریوی نام دارد. این بیماری خطرناک است اما بسیاری از نوزادان بعد از این بیماری بهبودی کامل پیدا می‌کنند.
• بیماری قلبی: در بعضی از بیماری‌های قلبی، در هنگام ضربان ممکن است خون کافی به اندام‌ها نرسد و اکسیژن‌رسانی با مشکل مواجه شود.
• آماس ریوی: ورم ریوی یا آماس ریه بیماری است که در اثر وجود مایعات اضافی در ریه ایجاد می‌شود. این مایعات می‌تواند در اثر ذات الریه، بیماری‌های قلبی، برخی داروها و سموم، ضربه و یا قرار گرفتن در ارتفاعات بالا ایجاد شود. ورم ریه قابل درمان است اما اگر به آن رسیدگی نشود، ممکن است منجر به مرگ شود. خس خس سینه، تنگی نفس، احساس خفگی، بی قراری و سرفه خلط دار از علائم این بیماری هستند.
• آپنه تنفسی در هنگام خواب (Sleep Apnea): این بیماری، وقفه غیراختیاری تنفس در هنگام خواب است، چنانچه این قطعی به طور مکرر اتفاق بیفتد خطرناک است و می‌تواند منجر به بروز ناراحتی‌های قلبی و حتی مرگ شود. معمولا بیمارانی که در هنگام خواب خروپف بلند دارند، دچار تعداد بالاتری آپنه تنفسی هستند. آپنه سه نوع دارد: آپنه انسدادی،آپنه مرکزی، آپنه مختلط. آپنه انسدادی زمانی رخ می‌دهد که یک عامل خارجی مانند شل شدن عضلات پشت گلو مسیر تنفس را مسدود می‌کند. آپنه مرکزی زمانی رخ می‌دهد که سیگنال تنفسی مناسب از مغز دریافت نمی‌شود. آپنه مختلط مخلوطی از دو عامل ذکر شده است.

بیشتر بخوانید: با آپنه یا وقفه تنفسی در خواب و عوارض آن بیشتر آشنا شوید

• بیماری‌های ریوی ناشی از ویروس: ویروسی مانند COVID-19 بعد از ورود به بدن و سیستم تنفسی و طی کردن دوران نهان خود، شروع به تکثیر می‌کند و به سلول‌های همسایه حمله می‌کند. این ویروس وقتی به ریه می‌رسد به سمت لوله‌های برونش می‌رود و باعث التهاب یا آماس کیسه‌های هوایی می‌شود و بدین ترتیب جذب اکسیژن و حذف دی اکسید کربن با مشکل انجام می‌شود. سطح اکسیژن در این بیمارها کاهش می‌یابد در حالی که ممکن است به ظاهر وخامت حال آنها تشخیص داده نشود. در این موارد پزشک از دستگاه پالس اکسیمتر برای سنجش میزان اکسیژن اشباع در خون استفاده می‌کند. اختلال در جریان اکسیژن سبب ایجاد چرک و خلط در آن نواحی ریه می‌شود و ذات الریه یا عفونت ریه به وجود می‌آید. این مشکل تنفسی در بعضی از بیمارها شدت می‌یابد و در این حالت استفاده از دستگاه کمک تنفسی و اکسیژن‌ساز برای بیمار ضروری می‌شود.

• آسیب به سیستم تنفسی: در مواردی که در اثر حادثه یا تصادفی بیمار بخشی از ریه خود را از دست می‌دهد و برای تامین اکسیژن مورد نیاز خود نیاز به دستگاه اکسیژن‌ساز دارد.

دستگاه اکسیژن ساز و کاربرد آن